فصلنامه هنرهای تجسمی نقش مایه شماره چهاردهم

 

چکیده : چرایی و چگونگی خلق یک اثر نقاشی، رموز گوناگونی را در خود نهان دارد و می تواند متأثر از شرایط و عوامل متغیر درونی و بیرونی باشد. یکی از مهمترین این عوامل، شاخصه ای وجودی به نام نیروی شر است که به یاری ذهن آفریننده هنرمند و درون مایه و جهان بینی او، همگام با شرایط اجتماعی، فرهنگی و عقیدتی حاکم، نه تنها به خلق آثار نقاشی ـ با محتوایی یکسان و نمودهایی متفاوت ـ می پردازد، بلکه آنها را در سبک و سیاقی گوناگون چون انتزاعی، فیگوراتیو، اکسپرسیو و ... نیز تعریف می کند؛ گرچه فیگوراتیو بودن این آثار می تواند بازنمایی مفهوم شر و القاء آن به بیننده را دو چندان کند. بر این اساس می توان نیروی شر را یکی از بی شمار نیروهایی دانست که در درون بشر به ودیعه نهاده شده و گرچه یک ذات مخرب به شمار می آید، اما انسان قادر است، انرژی بی نهایت آن را به عنوان محرکی جهت آفرینش هنری به کار گیرد و باورها و درونیات خود را ـ در قالب جسمیت بخشی به نیروی شر (تحت عنوان شیطان) و یا گذر از این جسمیت و درونی شدن آن ـ به تصویر بکشد.

 

واژگان کلیدی: شر، شیطان، درون، خلاقیت، نقاشی، نماد

 

The reason behind the creation of a painting and the method applied hold many hidden secrets within it and can be influenced by ever-changing internal and external conditions. One of the most important of these factors is an inner existing aspect called the evil force which with the help of the artist’s creative mind and his ideology and beliefs, and in accordance to the prevalent social, cultural and religious condition, not only creates works of art with similar content and different appearances, but also displays them through different styles such as abstract, figurative, expressive and etc; although in being figurative these works of art can exhibit the concept of evil and multiply its existence for the observer. Therefore the evil force can be considered as one the many forces that have been placed within human beings and while it is considered to be of destructive nature, humans are able to employ its infinite energy as a stimulant towards artistic creation and can exhibit their beliefs and inner beings in the form of displaying the evil force (as Satan), or through passing this corporeality.

 

Key words: Evil, Satan, inner, creativity, painting, symbol  

 

چکیده :

خلق یک محصول همواره عوامل مختلفی را می جوید. چگونگی مواجهه با این عوامل در روند پیشبرد پروسه طراحی، اثرگذار می باشد. تئوری ها و نگرشهای پیشِ روی طراح، ذهنیت او را می سازد، سپس طرح خلق می گردد و نهایتاً اثر ذهنی مخاطب شکل می گیرد و بدین سان میزان موفقیت طرح از سوی مخاطب تعیین می شود. کشف مسیرهای تازه همراه با رویکرد های نو با هدف ایجاد اثرات ذهنی متفاوت و مثبت در استفاده‌گر، می تواند تجربه ای خوش از مشاهده و استفاده از محصول به جای گذارد.

این پژوهش به معرفی " نگرش فولدینگ¹" می پردازد. نگرشی که برطبق تفکر چند ارزشی پایه ریزی شده و در پی از بین بردن دوگانگی هاست و منطق حاکم بر آن "منطق فازی²" است. این شیوه‌ی تفکر، در معماری به وسیله پیتر آیزنمن³ و در طراحی صنعتی توسط فرانک گهری⁴ به منصه ظهور رسيد. فلسفه فولدینگ در معماری و طراحی صنعتی سعی در ایجاد فرمهایی با سازه های چند لایه، خمیده، فرم های ناصاف و منعطف دارد. در این نوشتار، ابتدا با نگاهی بر پیشینه فولدینگ، به معرفی مبانی پایه ای تأثیرگذار بر این نگرش پرداخته می شود و سپس خصوصیات ذاتی و کاربردی آن در طراحی محصول معرفی و شناسایی می گردد. این مقاله بر طبق روش موردی از نوع توصیفی، با هدف معرفی و بررسی پارامترهای تعیین کننده در نحوه‌ی طراحی محصولات، تحت نگرش فولدینگ به نگارش درآمده است. در این پژوهش این سؤال کلیدی مطرح می شود که قوانین حاکم بر این فلسفه چگونه بر طراحی محصول اثر می گذارد و نحوه اِعمال این تئوری در مسائل استتیکی چگونه است؟ یا به بیان دیگر به تشریح این موضوع می پردازد که چه رابطه ای بین معیارهای این نگرش و راهکارهای گذشته در طراحی محصول وجود دارد؟ در انتها به وسیله تفسیر موردی، ضمن ارائه و بررسی نمونه هایی از آثار طراحان نامدار، به نقش و اهمیت تفکر فولدینگ در خلق آثاری پیشرو که از حیث ظاهر، خوشایند و از حیث کاربرد هماهنگ و سازگار با ساختار آن می باشد، پرداخته می شود.

Abstract:

 

Creating a product requires lots of factors. The way of facing these factors has been very effectual in the progression of design process. Theories and approaches ahead the designers make their mentality, then the final design is created and finally mind affection of the viewers is being made and by this way, they can nominate the success rate of the design. Finding new purposive approaches for making positive and different mind affection for user could have pleasant experience when they look at or use products.    This research introduces “folding theory”. This philosophy has been based on multi-valued and fuzzy logic which tries to omit binaries. Folding theory presented by Eisenman in architecture and Frank o. Gehry in industrial design. Folding attempts to make folded structure forms and curved and twisted shapes in industrial design and architecture, according to fractal geometry... This writing starts with historical review of folding then gets down to the effective nitty-gritty of this approach and after that introduces and defines the essential and applied factors in product designing. Methodology of this paper based on descriptive case study and is a descriptive one with the purpose of introducing the determinative parameters of the products’ design under folding attitude. The main question is that how do the governing rules of this philosophy influence the product design and how is this theory been applied in the aesthetic issues?

In the present research, some sample designs of well-known designers have been represented and investigated in order to find the importance of folding logic   in creating designs that are not only beautiful but also very applicable and useful.

 

Keywords: Fold, Fractal, Fuzzy, Folding

  

 

چکیده : نمد نوعی از فرش است که از پشم یا کرک مالیده حاصل می‌شود.نمد در كرمانشاه ازاهمیت ویژه ای برخوردار است واز ایام گذشته و دور مورد استفاده مردم این ناحیه بوده است.آب وهوای سرد وکوهستانی منطقه از دلایل این مدعاست.نمد در بعضی از نقاط ایران ممکن است بدون نقش تولید شود اما طرح و نقش در نمدهای کرمانشاه بسیار مهم  است نمدمالان این خطه برای نقش گذاری بر نمد اهمیت زیادی قائل هستند و نمدهای مورد استفاده اعم از زیرانداز، تن پوش وحتی زین اسب معمولا بدون نقش نمی باشند.این نقوش به صورت حاشیه و یا نقش مایه های حیوانی و گیاهی در مرکز نمد دیده می شوند.

 طرح و نقش نمد مانند قالی از قبل آماده نمی‌گردد و نقشه‌های از پیش آماده ندارند و نقش آن توسط نمد مال هنگام کار، بر طبق میل خریدار یا گرایشات ذهنی و سنتی خود نمد مال ابداع و خلق می‌گردد و این جمله از خصوصیات منحصر به فرد و هنری و قابل توجه نمد مالی و نقش نمد است که گذشته از نقوش سنتی و چند هزار ساله، گاه نقوش ساده و در عین حال بدیعی در آن لحظه خلق می‌شود که این نقوش زمانی گیاهی، اشیاء و گاه شامل اشکال حیوانی هستند که همه ریشه در اسطوره و باورهای مردم دارند.

کرمانشاهان به عنوان یکی از مهمترین مراکز تولید نمد کردی به واسطه اقلیمی و دامپروری گسترده از دیرباز شناخته شده و تولیدات فراوانی داشته است.در این تحقیق سعی شده است نقوش  نمدهای موجود در استان ثبت ومعرفی شوند و معرفی این نقوش امری ضروری به نظر می رسد

 

 

واژگان كليدي

نمد،نقوش،طرح، كرمانشاه

چكيده :

اين بررسي محدوده زماني 628 -  224 ميلادي را با نگرشي بر روي آثار فلزي در برگرفته وپي به وجود و اهميت تعداد فراواني از نقوش زنان در آثار فلزي ساسانيان مي بريم. مطالعه بر روي آثار فلزي ساسانی ما را با زمينه هاي اخلاقي ،اجتماعي ،مذهبي وفرهنگي نقش زن در دوره ساساني آشنا مي سازد. در اين پژوهش نقشمایه زن بر روي آثار فلزي دوره ساساني بر روي سكه ها ، آبريق ها ، كاسه ها ، بشقاب ها ، گلدانها و قبه سپر مورد بررسي قرار گرفت و پس از تشريح نقش زن به جزئيات پوشش وپوشاك ونوع آرايش و مفاهیم نمادین نقوش پرداخته شد. روش تحقیق  توصیفی و به کمک روش اسنادي است و نتيجه هاي به دست آمده نشان مي دهد که با توجه به وسعت جغرافيايي ايران در دوره ساساني غالب نقوش ازسبك يكساني برخوردار بودند. زنان در اين آثار در تنديس هاي ملكه ، بانوی پادشاه، الهه آناهیتاو خنیاگر نمايش داده شده اند. نقوش مذهبي ونقوش اشراف بيشترين تعداد آثار فلزي ساسانی با نقشمایه زن را تشكيل مي دادند و فلزكاران ساساني تمامي ذوق و خلاقيت خود را در خلق اين آثار بديع به كار برده اند.

کلید واژه

: نقش زن، فلزکاری، هنرساسانی، آناهیتا.

Abstract

 

This article contains the period between 224-628 AD with the attitude towards metal works, and the importance of the role of women in metal works of Sassanian. Taking the Sassanid metal works into consideration lead us to understand the root of ethical, social, cultural and religious role of women exposed during the Sassanid era. This influence on metal works of the Sassanid era emerges in the designs of coins, ewers, the bowls, plates, pots, shields and domes, and is investigated in this study. After defining women’s role, details of clothing, make-ups and symbolic motifs are also taken into consideration. The method applied to this study is documentary and obtained results manifest that despite the geographical extent of Iran during the Sassanid era, the dominant motifs of this period had the same style. In those artworks women are presented as queens, dancers, musicians, Lady Sovereign and the goddess Anahita. The majority of the metal work motifs of women are related to religious motifs and Sassanian nobles, which sassanid metalworkers implemented all their talent and artistry in creating those exquisite works.

Keyword: the role of women, metalworking, Sassanid art, Anahita.

 

چکیده

:فرشتگان موجودات مقدس و ماورائی هستند که از دیرباز ذهن بشر را به خود معطوف داشته­اند. در دوران پیش از اسلام این موجودات مقدس بر سفالینه­ها یا صخره­ها در دل کوهها نقش شده­اند، ولیکن پس از ورود اسلام و بویژه از دوره ایلخانی به بعد این موجودات نامحسوس به شکل کنونی در نگارگری پدیدار شدند که ترسیم کنونی آنان بر اساس آیات و روایات در نگاره­ها صورت گرفته است. فرشتگان تا قبل از دوره معاصر هیچگاه به تنهایی موضوع نقاشی نبوده­اند و تا پیش از آن نیز به دلیل کارکردشان در ابلاغ وحی و ... به اشخاص مقدسی چون پیامبر (ص) ترسیم شده­اند، بویژه فرشته­ای چون جبرئیل که به خاطر نقش مهمش بارها در نگاره­هاحضور پیدا می­کند. از این رو در این مقاله سعی بر آن است که به بررسی فرشته مقرب، جبرئیل، در آرا سهروردی و هنر نگارگری پرداخته شود، چراکه به دلیل اهمیت این فرشته در دین اسلام در نگارگری به همراه اشخاص مقدس ترسیم شده است. بنابراین ساختار این مقاله به شرح ذیل است:

ابتدا به بررسی جبرئیل ـ نور اقرب ـ در آرا سهروردی پرداخته می­شود و سپس به بررسی آن در هنر نگارگری با بهره­گیری از آیات و روایات می­پردازیم. در پایان نکات اشتراک و تمایز بین فرشته مقرب ، جبرئیل، در آرا سهروردی و هنر نگارگری بیان می­شود.

 

واژگان کلیدی:

ماهیت فرشته، نور اقرب، جبرئیل، جنسیت فرشته، بال فرشتگان

Topic: Study Gabriel in Suhrawardi Illuminism and Iranian painting art

Abstract

Angels as holy and heavenly creatures, the old time, make human mind thoughtful about themeselves. Before advant of Isalm, these holy creatures was carved on rock in the mountain and potteries, but after emergence of Islam, in particular after Illkhanid till now these creatures appeared as they appear today, based on Holy Quran verses and islamic narratives in paintings. Before contemporary painting, Angelology receive little attenotion as a major subject fot painting and they just depivted because of their function- particularly Gabriel that appeared more and more because of his major role for inspiration- for inspiring holy person such as holy prophet muhammad (pbuh) and…. So the aim of this essay is to study Gabriel – cause of his major role that lead painters depicted him a lot- in Suhrawardu Illuminism and Painting Art. Therefore, the body of this essay is as follow:

At first, studying Gabreil –noor e aghrab- in Suhrawadri Illuminism. Then, studing him in painting art based on Holy Quran verses and islamic narratives. Finally, we aim to mention their similarities and differences if possilble.

Key Words:

Angel essence , Noor e aghrab, Gabreil, Angels gender, Angels wing

چکیده : مقاله ی حاضر با هدف مطالعه ی ویژگی ها و کیفیت های بصری تصویرسازی در بسته بندی اسباب بازی کودکان انجام شده است   و در پی یافتن پاسخی برای این است که در مراحل بسته بندی اسباب بازی از طراحی تا تولید چه مواردی باید توسط یک تصویرساز مد نظر قرار گیرد ونیز گردآوری اطلاعاتی برای افراد علاقمند و دانشجویان در حال ورود به بازار کار و بازشناسی چالش های موجود در آن است . روش تحقیق حاضر بنیادی و نظری بود و سوال های پژوهش آن بود که نخستین تاثیر تصویرسازی بر سطوح بسته های حاوی اسباب بازی کودکان چیست؟ و مهم ترین ویژگی های تصویرسازی بر سطوح بسته بندی های اسباب بازی کودکان کدامند ؟ مهم ترین نتایج حاصله عبارتند از این بود که  هر چند جذب سریع تر کودکان از عوامل موثر تصویر سازی است اما نمی تواند الزاما نخستین تاثیر آن بر سطوح بسته بندی اسباب بازی کودکان باشد  .  ویژگی هایی نظیر رنگ ، طراحی جذاب و آشکارسازی محتوای درون بسته از مهم ترین ویژگی های تصویرسازی در این بسته بندی ها است . اکنون می توان گفت که تصویرسازی به عنوان بخش بصری یک بسته بندی اسباب بازی نقش مهمی درمعرفی قابلیت ها ، کارکرد و جذابیت یک محصول دارد . تصویرسازی به ویژه برای کودکان که با دنیای تخیل رابطه ی نزدیک تری دارند ، از عوامل بصری جذاب است و نیز با وجود جذابیت های بصری نظیر هماهنگی رنگی ، انطباق طرح با بسته و غیره ، عکاسی از جمله هنرهایی است که گاه به عنوان مکمل در تصویرسازی این نوع محصول به کار می رود .

واژگان کلیدی : تصویرسازی . بسته بندی . اسباب بازی . بازی . کودکان

The Study on The Role of Illustration in Children 's Toys Packaging

Gholamreza azarbouyeh dinaky – khashayar ghazizadeh

چکیده:هدف از این پژوهش بررسی کهن­ترین نقش­ها و طرح­های گاو بالدار دروازه ملل در سفرنامه­های اروپاییانی می­باشد که در دو دوره صفویه و زندیه با مقاصد گوناگون به ایران سفر کردند. مدارک موجود نشان می­دهد، این مسافران گزارش­ها و تصاویری را با خود به همراه بردند که حاوی اطلاعات غلط و خیال­بافی­های آنان بوده است. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی بر پایه­ی منابع کتابخانه­ای و در ادامه تجزیه و تحلیل داده­ها، سعی بر آن است دلیل اشتباه کشیدن این تصاویر بررسی شود.

 یافته­ها نشان می­دهد که تصاویر متفاوت و عجیب گاو بالدار دروازه ملل در گزارش­های­ آنان حاکی از واقعیت نبوده، بلکه متأثر از فرهنگ غربی و عوامل بیشمار دیگری نیز بوده است. تنوع تصاویر به دست آمده از دروازه ملل در طول دو دوره­ی صفویه و زندیه نشان دهنده­ی طرز تلقی و تفکر بازدید کننده­ی اثر و نیز روند رو به رشد تصویرگری از اماکن باستانی است که به دلیل گذشت زمان طولانی از طراحی، همچون خود آثار با ارزشند.

"گاو بالدار" یا "لاماسو"² در باور­ها­ی مردم خاور نزدیک باستان نمایانگر موجودی اعجازانگیز و اساطیری است که در طرفین دروازه­های کاخ­ها و معابد نصب می­شد. این پیکره­های ترکیبی دارای سر انسان، بدن گاو، بال عقاب و گاهی نیز پاهای شیر هستند؛ بیانگر چهار عنصر و ترکیب نیروی جسمانی و عقلانی، طبیعی و فوق­طبیعی است. تعبیر ترکیب این موجودات افسانه­ای؛ در واقع تجمیع اندیشه­های انسانی و روح مسلط او بر غرایز حیوانی، بلند پروازی عقاب یا شاهین، برکت و قوتِ گاو و  قدرت و عدالت شیر است.

یکی از مهم­ترین نمودهای این موجودات اسطوره­ای در دروازه ملل تخت­جمشید به شکل معماری پیکرتراشی مشاهده می­شود که شامل یک جفت گاو عظیم­الجثه­ بر درگاه­ غربی و پیکره­ی یک جفت گاو عظیم بالدار با سر انسان (لاماسو) در مدخل شرقی است.

واژگان کلیدی:

گاو بالدار، دروازه­ی ملل، تخت جمشید، سفرنامه، دوره صفویه، دوره زندیه

 

 A Study on Europeans’ Itineraries in Safavid and Zand era with an Approach of Patterns and Designs Analysis on Persepolis Gate of  all Nations

Abstract:

    The following research tries to study the oldest images of winged bulls of Gate of all Nations in Europeans’ itineraries who have travelled to Iran for various reasons during Safavid and Zand era. Available records suggest that these tourists have carried reports and images with themselves which have included wrong and imaginary information. This research is of descriptive analytic type which is based on library sources and data analysis tries to study the reasons which led to drawing these images incorrectly.

    Findings indicate that different and unusual images of winged bulls of Gate of all Nations in their reports were not real and they were affected by the Western culture and many other factors. The variety between images of Gate of all Nations during Safavid and Zand era represents the visitors’ attitudes and the growing trend of illustrating historical places which are of a great value as the places due to the passage of time.

    winged bull or Lamassu in Near East mythology represents two intimidating bodies which would be installed on sides of palaces’ gates and temples. These statues are a combination of human head, body of bull, wings of eagle and sometimes lion feet which embody four elements and combination of physical, intellectual, natural and supernatural powers. The interpretation of these mythical entities combination is the accumulation of human thoughts and its dominant spirit on its animal instincts, ambition of eagle or salcon, blessing and strength of bull and power and justice of lion.

    One of the most significant signs of these mythical entities in Persepolis Gate of all Nations are observed in sculpture architecture which includes a pair of huge bulls on western doorway and a pair of huge winged human-headed bulls (lamassus) on the Eastern entry.

Keywords: winged bull, Gate of all Nations, Persepolis, Itinerary, Safavid era, Zand era  

   

چکيده:

در مقاله ی حاضر تلاش می شود نقشمایه های لباس شاه ساسانی با رویکرد نشانه شناسی گفتمانی بازخوانی شود. این رویکرد در بازخوانی و تبیین نمونه ها در عین تأکید بر عناصر نشانه شناختی به زمینه ی های اجتماعی، سیاسی و ایدئولوژیکی وارد می شود. در مقاله ی حاضر متن تصویری مورد بررسی، نقش لباس شاه، یعنی مسند اول قدرت است و نگاه نشانه شناختی، به طور اجتناب ناپذیری در تعامل با روابط و عناصر مربوط به گفتمان قدرت قرار می گیرد  و پژوهش وارد حوزه ی  تحلیل گفتمان انتقادی می شود و از این رو رمزگان های اجتماعی، سیاسی و ایدئولوژیکی مد نظر قرار می گیرد. در این تحلیل از طریق دلالت های ضمن گزاره های تلویحی طبیعی شده که ماهیتی ایدئولوژیک دارند، رمزگشایی می شود. در واقع سئوالات اصلی مقاله آن است که آیا نقوش لباس شاه در دوره ی ساسانی از مفاهیمی ورای مفاهیم اولیه برخوردار است؟ و گفتمان غالب این نقوش با توجه به کاربردشان چییست؟ این مقاله سعی دارد در جریان تحلیل و بازخوانی نشانه ها به گفتمانی نزدیک شود که گمان می رود نیت حاکمان بوده است و در نهایت بر این باور است که نقش مایه های لباس شاه در  دوره ی ساسانی وسیله ای برای مشروعیت بخشیدن به مسند قدرت است.

 

کليد واژه ها:

 نشانه شناسی گفتمان

 A Discursive-Semiotic study on simurgh and eagle’s motifs on the Sasani’s ruler clothes

، لباس شاه،  قدرت، نقش سیمرغ، نقش عقاب

 

Abstract

This paper attempts to study the the Sasani ruler shroud and clothes with Discursive Semiotic approach. This approach, for Review and explanation of the samples entered into social, political, and ideological context with focuses on semiotic elements. In the present paper, the visual text is the motifs on the clothes of ruler who is the first position of power hence, inevitably, the semiotic approach interacts with elements and relationships of power discourse, and the article enters the Critical Discourse Analysis (CDA) as such, considers the social, political, and ideological codes. In this analysis, implicit statements, which have been pretend ordinary with ideological nature, are decoded by connotations. Indeed the main questions of the paper are:

Do the motifs on the clothes of ruler have a concept beyond the primary meaning? In addition, what are the most discourses of motifs according to their function? The paper tries to achieve discourse that had been probably the intent of ruler probably and eventually is believed that the motifs on clothes for ruler in Sasani dynasty are a matter to legitimize his position of power.

 

Key words: discursive semiotic, clothes of ruler, power, simurgh motif, eagle motif

 

 

چکیده

: در تصویرسازی برای دستیابی به ایده های ناب باید همواره از مهارت های خلاقه ی خویش جهت آفرینش آثاری ماندگار بهره بگیریم. آمادگی و پرورش ذهن و قوای تخیل به هنرمندانِ این حوضه کمک می کند تا به تصورات و ایده های ذهنی خویش عینیت بخشیده و کاوش های بصری تازه ای را تجربه نمایند. برای دستیابی به این مهم کسب آگاهیهای لازم و آشنایی با آثار هنرمندان شاخص در این عرصه بسیار مثمر ثمر می باشد. تقویت صورذهنی تصویرگران، آنان را برای دستیابی به ایده های خلاقه و بدیع یاری می نماید. دانش و دریافت های تصویری هنرمند هرچه غنی تر باشد، خروجی بصری با حس و حالی متناسب و سازمان یافته تر بر متن اعمال می گردد. ایده هایی که غنی و پرمایه باشند در سوابق تاریخی هنر تصویرسازی تثبیت و ماندگار خواهند شد.در این مقاله از روش تحقیق میدانی و کتابخانه ای بهره گرفته شده است.

کلید واژه ها: خلاقیت، ایده یابی، تصویرسازی

چکیده

رقص گونه ای بیان حالت از طریق حرکات ریتمیک و الگومند بدن، و اغلب به همراه موسیقی است. رقص از جمله کهن ترین اشکال هنری است که از آغاز هر فرهنگ و تمدنی، با آن همراه بوده است، و اغلب به منظور تشریفات، نیایش، جادوگری، نمایش، سرگرمی و یا اهداف صرفاٌ زیبایی شناسانه، اجرا می شده است. هند كشوري است پهناور كه به خاطر فرهنگ غني، اعتقادات مذهبي و افكار فلسفي شهرت فراوان دارد. دوران پيش آريايي، آريايي و ديگر دوران تاريخي در هند، موجب پديد آمدن فرهنگی غني در رقصِ این کشور پهناور گشت. اين فرهنگ كه ريشه در ايمان هندويان به قدرت الهي و ستايش دارد، موجب ظهور رقص به عنوان راهي براي ستايش خدایان گشت. هندیان از آنجا که رقص را موهبتی الهی و به منظور نیایش خدایان          می دانستند، به رشد و پرورش این هنر در معابد خود پرداختند. در هند بیش از هر تمدنی به رقص و موسیقی به عنوان موهبت های الهی توجه می شود. از آنجا که رقص در هند هنری باستانی و کهن بشمار می رود¹، نگارندکان در این مقاله کوشیده اند به منظور اثبات وجود رقص در دوران پیش از تاریخ و دوران تاریخی در این کشور، به مطالعه شواهد باستان شناسی، نقش برجسته های معابد و مجسمه های مذهبیِ مرتبط با رقص بپردازد. از آنجا که به دلیل در هم تنیدگی تاریخ و اسطوره در هند، مطالعه تاریخ بدون در نظر گرفتن اساطیر میسر نیست، در این تحقیق همچنین پیوند های رقص با اساطیر هندو نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در انجام این پژوهش از روش توصیفی تاریخی استفاده شده است.

واژگان کلیدی: رقص، موسیقی، تاریخ، اساطیر هند

چکیده:

گنبد تاج الملک یکی از زیباترین و منحصر به فردترین گنبدهای آجری جهان است که در جبهه شمالی مسجد جامع اصفهان قرار دارد.فضای داخل این گنبدخانه سرشار از تزئینات زیبای آجری و گچی است که آنرا به گنجینه‌ای بی‌مانند در هنر تزئینات مساجد تبدیل نموده و به واسطه این تزئینات از زیبایی کم نظیری برخوردار است. تنوع و کثرت تزئینات بیانگر نبوغ و خلاقیت معمار هنرمند می‌باشد که تمام توان خود را در برپایی چنین مکان معنوی به کار گرفته است.کتیبه ها هم علاوه بر ایجاد زیبایی و بعد مذهبی باعث متبرک نمودن فضا و گسترش حس معنوی و روحانی در این مکان می‌شدند و نمایانگر شرایط تاریخی و اجتماعی آن دوران می‌باشند.در پژوهش حاضر به معرفی تزئینات این گنجینه ارزشمند، کاربرد این تزئینات و دریافتی زیبایی‌شناسانه از این تزئینات با تکیه بر منابع موجود و مشاهده فضای گنبدخانه پرداخته شده است. روش این تحقیق به شیوه توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای و میدانی گردآوری شده اند.

 

واژگان کلیدی: گنبدخانه تاج الملک، تزئینات، آجرکاری،کتیبه، نقوش تزئینی

Dome house of Tajolmolk, reflection of art and prettiness[]  

Dr. Gholamali Hatam[2]

Pejman Dadkhah[3]

Abstract:

Dome house of Tajolmolk is one of the prettiest and most unique brick dome houses of the world which is located in the northern side of Isfahan’s Great Mosque. The space inside this dome house is rich in pretty brick and gypsum ornaments which have turned it in a unique treasure in the art of ornaments of mosques and due to these ornamentations it has a rare prettiness. Diversity and multiplicity of ornaments are indicative of intelligence and creativity of the artist architect who has applied all his efforts to make such a spiritual place. The friezes too cause blessing of the space and expansion of the moral and spiritual sensation of the place besides creating prettiness and giving religious aspect. They are also indicative of historical and social condition of that era. The current research turns to introduce ornaments of this valuable treasure, application of these ornaments and an aesthetical perception of them by reliance on existing resources and observance of the dome house space. The methodology of this research is by defriezeive analytical method and the data were gathered by library and field study.

Key words: Dome house of Tajolmolk ornaments, brick work, friezes, ornamental designs